Γιώργος Τσικαλάκης
ΕΔΙΠ- ΕΛΜΕΠΑ
Η στωικότητα στα μάτια των πλημμυροπαθών της Σητείας
Ως στωικότητα χαρακτηρίζεται η ιδιότητα του στωικού αλλά κατ’ επέκταση του ανθρώπου που η στάση ή η συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από ηρεμία, αταραξία, καρτερικότητα, απάθεια. Αυτή τη στωικότητα βλέπει κανείς στα πρόσωπα όλων αυτών των ανθρώπων στη Σητεία που η πλημμύρα του Σάββατου άλλαξε την εικόνα όχι μόνο της Σητείας αλλά των ίδιων των κατοίκων της. Μετά την καταστροφή ήρθε η ώρα της αντιμετώπισης του κακού. Η εικόνα είναι σε πολλές περιπτώσεις αποκαρδιωτική. Λάσπη, σκουπίδια, σπασμένα τζάμια, αντικείμενα παντού, αυτοκίνητα και μηχανές με ζημιές ή και εντελώς κατεστραμμένα. Μα το χειρότερο είναι ότι αυτές οι καταστροφές είναι πλήγμα στην ίδια την καρδιά της οικονομικής ζωής της περιοχής μας. Εικόνες που θυμίζουν αυτές που βλέπουμε στον πόλεμο της Ουκρανίας, με τις εικόνες καταστροφής στις αστικές περιοχές. Τα σπασμένα καταστήματα της πόλης μας, άδεια από εμπορεύματα είναι αυτό που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί, ότι θα πάθαινε ποτέ ο οικονομικός πνεύμονας όλου του δήμου Σητείας.
Κι όμως μέσα από αυτή την καταστροφή βλέπει ότι η ελπίδα δε χάνεται. Θα σταθώ στη φράση ενός από τους καταστηματάρχες που έβλεπε το μαγαζί του να καταστρέφεται: “Μη χαθεί άνθρωπος, οι περιουσίες θα ξαναγίνουν…”. Σήμερα μέχρι που υπήρχε φως όλοι αυτοί που έπαθαν ζημιά προσπαθούσαν να στήσουν ξανά τον κόπο τους. Δε μιλούσαν, δεν εκλέγαν, δεν καταριούνταν, ούτε “μιξόκλαιγαν” για το κακό που έπαθαν. Μόνο ηρεμία στο βλέμμα, απάθεια μπροστά στο κακό και καρτερικότητα σε ό,τι συνέβει. Οι άνθρωποι της Σητείας γίνονται στην πράξη άνθρωποι της φίλοσοφίας ζώντας το παρόν ως αναζήτησή της αρετής. Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα». Δεν αρνούνται τη φύση των θνητών πραγμάτων αλλά ενδιαφέρονται για τη ζωή. Η καταστροφή όσο μεγάλη κι αν είναι δεν είναι μοιρολατρική πορεία, είναι ένα εμπόδιο που η ίδια η ζωή θα ξεπεράσει.
Σήμερα, μετά την καταστροφή, η μόνη αγωνία ήταν να μην καταστραφεί το πιεστικό που διώχνει τις λάσπες, αγωνία να καθαριστεί ο τόπος για να ξεκινήσει ξανά η ζωή, αγωνία να έρθει ξανά η ζωή και η δημιουργικότητα. Οι άνθρωποι της Σητείας δείχνουν πως η ζωή τους είναι το σημαντικό, η όρεξη για δουλειά θα φέρει τα πράγματα όπως και πριν.
Σήμερα στα καταραμένα καταστήματα οι ιδιοκτήτες δεν ήταν μόνοι. Πολλοί πήγαν να βοηθήσουν για να δείξουν ότι με τη στωικότητα οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους μέσω της κοινής λογικής φύσης τους, την αγάπη και προσφορά, το πρώτο βήμα της αγάπης και της προσφορά.
Πάντα ήξερα ότι στη Σητεία οι άνθρωποι ζούσαν τη στιγμή μέσα από τη μουσική, τον ποιητικό λόγο, την φιλοξενία. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι η φιλοσοφία ήταν μέρος της ζωής των κατοίκων της. Τα εξωτερικά είναι τελικά συμβάντα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Εξαρτώνται από παράγοντες που είναι εξωτερικοί από εμάς, και συμβαίνουν χωρίς να μπορούμε να τα επηρεάσουμε. Η ζωή όμως είναι εδώ! Ο σητειακός-στωικά σκεπτόμενος-θέλει να προσπεράσει το κακό και να ζήσει το δώρο της ζωής, τη δημιουργικότητα. Θέλει να κάνει κι αν τελικά η ανάπτυξη έχει μείνει στατική τόσα χρόνια, πλέον είμαι πεπεισμένος ότι οι περισσότεροι σητειακοί απλά δε ρωτήθηκαν τώρα μπορούν να κάνουν και θα το κάνουν σύντομα. Η καταστροφή αυτή ίσως να είναι η ευκαιρία για το νέο ξεκίνημα αυτού του τόπου.