Σε κλίμα συγκίνησης και με πολύ μεγάλη συμμετοχή, έγινε και φέτος το μνημόσυνο για τη θυσία των Ελλήνων Μικρασιατών Ποντίων και Αρμενίων, με την αφορμή επιπλέον της συμπλήρωσης των 100 ετών από τη μικρασιατική καταστροφή με την επιπλέον παρουσία της ιεράς εικόνας της Παναγίας Ελεούσας της Ρεϊσδεργιανής που η Ιερά Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας έφερε από την Ιεράπετρα.
Στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννου στα Λιβάδια Σητείας οι πιστοί, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Συλλόγου Μικρασιατών Ποντίων και Αρμενίων Σητείας κ. Τερζή υποδέχθηκαν το Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλο, τον πρωτοσύγκελο και ηγούμενο της Μονής Τοπλού Αρχιμ. Αμβρόσιο Σκαρβέλη, τον Πρωτοπρεσβύτερο Σάββα Λιναρδάκη για τη θεία λειτουργία και την επιμνημόσυνη δέηση που προηγήθηκαν της εκδήλωσης μνήμης. Συγκινητικός ο λόγος του Μητροπολίτη κ. Κύριλλου που πέρα από την αναφορά του στην πατερική παράδοση της εκκλησίας έκανε εκτενή αναφορά στον λόγο του σημερινού εορτασμού.
Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Ιερομάρτυρα Ιάκωβου Αρχατζικάκη που θανατώθηκε το 1922 στο Βουτζά της Σμύρνης και κατάθεση στεφάνου από τον επίσημο πρόεδρο του Συλλόγου Μικρασιατών Ποντίων και Αρμενίων Σητείας κ. Γιώργου Αλεβίζου και μηνύματα από τον Αντιδήμαρχο κ. Νίκο Μακρυνάκη, τον Γιώργο Αλεβίζο και τον κ. Ερρίκο Σκουλούδη.
Τέλος τον επετειακό λόγο της ημέρας εκφώνησε ο διδάσκων του τμήματος Επιστημών Διατροφής Διαιτολογίας κ. Γιώργος Τσικαλάκης με θέμα: Ὁ ἱερομάρτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ἡ ἐθνικὴ δράση του καὶ ἡ σχέση του μὲ τὸν Ἐλευθέριο Βενιζέλο.
Στόχος του ομιλητή ήταν να τονιστούν μερικά στοιχεία από το πλούσιο βιογραφικό του εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης για να επισημανθεί η εθνική αγωνία του σε σχέση με τον πολυσχιδή βίου, η εθνική δράση αλλά και η ιερατική παρουσία του. Έγινε αναλυτική αναφορά σε όλο το βιογραφικό του συνδέοντας τον Σμύρνης Χρυσόστομο με την εθνική συνέχεια των αγωνιστών του 1821 αλλά και ως μέρος της εθναρχικής παράδοσης της εκκλησίας στο χώρο της μικράς Ασίας. Την εκλογή του ως Μητροπολίτης Δράμας και στη συνέχεια ως Μητροπολίτη Σμύρνης. Σημαντικά ήταν τα στοιχεία που ανέφερε ο ομιλητής και είναι προϊόν έρευνας στο αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου, για την αλληλογραφία που υπήρχε ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Σμύρνης Χρυσόστομο εστιάζοντας στις στιγμές της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922.
Σε γενικές γραμμές ο κ. Τσικαλάκης προσπάθησε να δείξει ότι Τὸ μαρτύριο καὶ ὁ ἐθνικὸς φωτοστέφανος ἀνέδειξαν τὸν Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο Καλαφάτη σε κορυφαίο τῆς μικρασιατικῆς τραγωδίας, συγχρόνως ὅμως άπέκλεισαν τὴ διατύπωση ὁποιαδήποτε σοβαρῆς ἱστορικῆς προβληματικῆς γύρω ἀπὸ τὴν πολυσχιδὴ ἐθνικὴ του δράση καὶ τὶς βαρυσήμαντες πολιτικὲς ἐπιλογὲς μὲ τὶς ὁποίες ταυτίστηκε. Η ομιλία προσπάθησε να φωτίσει μέρος από τις πολιτικές του επιλογές και να συνδέσει τη μαρτυρική του θυσία με την ανάγκη διατήρησης του εθνικού μας προσανατολισμού.
