Μια οφειλόμενη απάντηση στην Υπουργό Παιδείας και
στο δημοσίευμα της «Καθημερινής» για τις άδειες των εκπαιδευτικών.
Με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ένα από τα θέματα που απασχολεί την κοινή γνώμη και, φυσικά, την εκπαιδευτική κοινότητα είναι τα «κενά» στις σχολικές μονάδες της δημόσιας εκπαίδευσης και το κατά πόσο αυτά καλύφθηκαν. Φέτος, ωστόσο, η συζήτηση μετατοπίστηκε από το αν έμειναν κενά στο αν τα κενά δημιουργήθηκαν… από τις άδειες όσων διορίστηκαν!
Η έγκριτη εφημερίδα «Καθημερινή», μέσω του –κατά την προσωπική μου άποψη– αξιόπιστου δημοσιογράφου κ. Απόστολου Λακασά, επέλεξε να αναδείξει το θέμα των μακροχρόνιων αδειών νεοδιόριστων εκπαιδευτικών με τον τίτλο «Εκπαίδευση: Διορίστηκαν και πήραν άδεια» και τον υπότιτλο «Δεν μπήκε στην αίθουσα 1 στους 4 νεοπροσληφθέντες εκπαιδευτικούς». Το άρθρο: https://www.kathimerini.gr/visual/infographics/563810437/
ekpaideysi-dioristikan-kai-piran-adeia/
Ως μέλος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Σητείας και αιρετός εκπρόσωπος στο ΠΥΣΠΕ Λασιθίου, αισθάνομαι την ανάγκη –όχι την υποχρέωση– να υπερασπιστώ το δημόσιο σχολείο και τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών, τόσο έναντι του δημοσιεύματος όσο και έναντι των κυβερνητικών επιχειρημάτων της Υπουργού Παιδείας, κ. Ζαχαράκη.
Καταρχάς, είναι εντυπωσιακή η ακρίβεια των στοιχείων που παρατίθενται ως προς την αναλογία νεοδιόριστων ανά Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης και όσων βρίσκονται σε άδεια. Δεν αμφισβητώ τα δεδομένα, θα είχε ωστόσο ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια σύγκριση με τα περσινά και προπέρσινα στοιχεία. Παραμένει, πάντως, ερώτημα ο ρόλος των περιφερειακών διευθύνσεων στη ροή πληροφόρησης και ο τρόπος με τον οποίο αρθρώνεται η «κοινωνική στόχευση» μεταξύ ΥΠΑΙΘΑ και δημοσιεύματος.
Η Υπουργός Παιδείας ανέφερε ότι το πρόβλημα των κενών είναι «δομικό». Συμφωνώ ότι είναι δομικό, αλλά για διαφορετικούς λόγους: χρόνια αδιοριστία, συσσώρευση εκπαιδευτικών στους πίνακες, αύξηση ορίων συνταξιοδότησης, χαμηλές απολαβές και μια σειρά άλλων ζητημάτων που ο κλάδος μας διεκδικεί εδώ και χρόνια. Αυτά είναι οι πραγματικές ρίζες του προβλήματος.
Σε ό,τι αφορά τις άδειες: ένας/μία εκπαιδευτικός που εργάστηκε ως αναπληρωτής/αναπληρώτρια επί πέντε ή δέκα χρόνια και διορίζεται στα 30–35 ή και σε μεγαλύτερη ηλικία, είναι απολύτως φυσιολογικό να είναι γονέας σε αυτή τη φάση της ζωής του/της. Όταν μάλιστα ως αναπληρώτρια μητέρα δεν δικαιούται την κατοχυρωμένη εννεάμηνη άδεια ανατροφής –παρά τις δεσμεύσεις του ίδιου του Πρωθυπουργού– δημιουργείται ένα προφανές κενό δικαιωμάτων. Ως συνέπεια, πολλοί γονείς (κυρίως μητέρες) είτε λαμβάνουν τους 3,5 μήνες που προβλέπει η νομοθεσία, κρατώντας το υπόλοιπο για τη μονιμοποίησή τους, είτε αναμένουν τον μόνιμο διορισμό για να αξιοποιήσουν ολόκληρο το διάστημα της άδειας. Επομένως, το ζήτημα των αδειών είναι πράγματι δομικό, με ευθύνη των πολιτικών επιλογών που το ΥΠΑΙΘΑ γνωρίζει ότι δυσχεραίνουν τα σχολεία και τους ίδιους τους εργαζόμενους.
Πρέπει, επίσης, να επισημανθεί ο μονόδρομος στον οποίο συχνά οδηγούνται οι εκπαιδευτικοί να αποδεχθούν διορισμό σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες περιοχές (με αυξημένα μόρια δυσμενών συνθηκών) ή εκτός τόπου συμφερόντων τους. Έτσι, δεν εκπλήσσει ότι ποσοστιαία οι άδειες σε Νότιο Αιγαίο, Ιόνιο και Κρήτη εμφανίζονται περισσότερες.
Ακούσαμε από την Υπουργό και τον Γενικό Γραμματέα ότι προέκυψαν περίπου 2.000 κενά λόγω αδειών νεοδιόριστων, τα οποία δημιούργησαν τις ελλείψεις προσωπικού σε όλη την επικράτεια. Αν αυτό ήταν όλη η αλήθεια, κανείς δεν θα ασχολούνταν με τα κενά. Οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης δήλωσαν εγκαίρως τα κενά, τα οποία ήταν σε γνώση του ΥΠΑΙΘΑ για τις προσλήψεις αναπληρωτών. Το παράδειγμα της Υπουργού ότι «σε έναν νομό διορίστηκαν 12 νηπιαγωγοί και οι 6 πήραν άδεια» είναι έωλο. Με την ίδια λογική, στην Πρωτοβάθμια Λασιθίου διορίστηκαν 5 γυμναστές και άδεια έλαβε μία, όταν οι πραγματικές ανάγκες σε αναπληρωτές γυμναστές, μετά τους διορισμούς, ήταν 18 και προσλήφθηκαν μόνο 5. Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται σε όλους τους κλάδους, όπως μουσικούς, αγγλικής φιλολογίας, νηπιαγωγούς, στην παράλληλη στήριξη κ.ά. Αναλυτικά στοιχεία για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Λασιθίου: https://www.facebook.com/alexandrosaristotelis.
koupatsiaris?locale=el_GR Το πρόβλημα των κενών είναι πρωτίστως ζήτημα αναντιστοιχίας αναγκών και προσλήψεων, καθώς και «λογιστικών ασκήσεων» στις οποίες επιδίδεται το ΥΠΑΙΘΑ.
Τέλος, η αναφορά σε αποκεντρωμένα συστήματα διοίκησης ή προσλήψεων άλλων ευρωπαϊκών χωρών μόνο τυχαία δεν είναι. Τα τελευταία χρόνια διαφαίνεται μια συστηματική προσπάθεια το κεντρικό κράτος να αποσείσει την ευθύνη λειτουργίας και χρηματοδότησης των σχολείων, μεταφέροντάς την σε δήμους και περιφέρειες ή σε διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα. Οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση.
Η προστασία της μητρότητας και το δικαίωμα των γονέων στην ανατροφή των παιδιών δεν είναι «πολυτέλειες» εργαζομένων, αλλά θεμέλιο του κοινωνικού ιστού. Η συζήτηση που πρέπει να ανοίξει σήμερα αφορά το δημογραφικό σοκ, την ανάσχεση της δραματικής μείωσης του μαθητικού πληθυσμού και μέτρα όπως η μείωση της αναλογίας μαθητών ανά εκπαιδευτικό, σε συνδυασμό με ουσιαστική θεσμική, κοινωνική και οικονομική στήριξη της σύγχρονης οικογένειας.
Για μια πρώην Υπουργό Οικογένειας και νυν Υπουργό Παιδείας, οι δηλώσεις που στοχοποιούν έμμεσα τις άδειες γονέων είναι ατυχείς και προσβλητικές. Όσο για το δημοσίευμα, είναι προφανές ότι ευθυγραμμίζεται με ένα συγκεκριμένο κυβερνητικό αφήγημα, τροφοδοτώντας τον κοινωνικό αυτοματισμό.
Οι εκπαιδευτικοί υπερασπιζόμαστε τα δίκαια αιτήματά μας. Η μητρότητα και η πατρότητα είναι αδιαπραγμάτευτες ως νόμιμες και θεσμοθετημένες διευκολύνσεις του κοινωνικού κράτους, αλλά και ως κοινωνικές αξίες. Οι λύσεις βρίσκονται στην ενίσχυση του δημόσιου σχολείου, στον σεβασμό των δικαιωμάτων και στον σοβαρό προγραμματισμό προσλήψεων, όχι στη στοχοποίηση των εργαζομένων.
Αλέξανδρος Αριστοτέλης Κουπατσιάρης,
Μέλος ΣΕΠΕ Σητείας, Αιρετός ΠΥΣΠΕ Λασιθίου, Γραμματέας ΝΤ ΑΔΕΔΥ Λασιθίου
