ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΜΕΛΟΣ, ΝΕΑΡΧΟΣ ΑΝΔΡΟΤΙΜΟΥ,ΕΚΔ. ΟΣΕΛΟΤΟΣ 2022
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΕΜΜ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2022.
Δύο ενδιαφέρουσες εκδόσεις λασιθιωτών ερευνητών – συγγραφέων κυκλοφόρησαν πρόσφατα.
Το βιβλίο του πολυγραφότατου συγγραφέα Γιάννη Σταμέλου κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οσελότος με τίτλο «Νέαρχος Ανδροτίμου» και με υπότιτλο «Ο Κρητικός ναύαρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Ο Νέαρχος Ανδροτίμου ο Κρης υπήρξε παιδικός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τον οποίο συστρατεύτηκε στη μεγαλειώδη πορεία του μέχρι τις Ινδίες. Ο Αλέξανδρος τον διόρισε ναύαρχο του στόλου του στην κάθοδο του Ινδού ποταμού από την Πενταποταμία μέχρι τις εκβολές του. Είναι γνωστός από τον περίφημο περίπλου της Ινδικής, κατ’ εντολή του Αλεξάνδρου.Ο Νέαρχος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στα νερά του Ινδικού Ωκεανού, από τις εκβολές του Ινδού ποταμού έως και τις εκβολές του Ευφράτη, στον Περσικό Κόλπο, κρατούσε ημερολόγιο. Με βάση αυτό το λεπτομερέστατο ημερολόγιο έγραψε αργότερα το σύγγραμμα «Παράπλους», το οποίο, όπως και το ημερολόγιό του, δεν διασώθηκε. Τα όσα αποσπάσματα γνωρίζουμε γι’ αυτό οφείλονται περισσότερο στον Αρριανό και τον Στράβωνα, και λιγότερο σε κάποιους άλλους ιστορικούς.
Στο βιβλίο-μονογραφία του Γιάννη Σταμέλου σκιαγραφείται η ζωή και το πορτραίτο του σπουδαιότερου Κρητικού της περιόδου αυτής, του Νεάρχου, στο μεγαλύτερο μέρος της σχετιζόμενο με την μεγαλειώδη πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς τις Ινδίες, τεκμηριωμένο με όσα αρχαία κείμενα έχουμε φτάσει μέχρις εμάς σχετικά με αυτόν.
Στη γραφή του συγγραφέα διακρίνει ο αναγνώστης τη λεπτομερή ( αξιολογική) απεικόνιση της προσωπικότητας του Νεάρχου με όλο το ιστορικό υπόβαθρο. Η αξία του ταξιδιού βρίσκεται στις αστρονομικές, μετεωρολογικές, εθνογραφικές και γεωγραφικές παρατηρήσεις. Ο συγγραφέας διέρχεται την ιστορία (: γεγονότα και πρόσωπα) με ακρίβεια.
Με ύφος λιτό και περιεκτικό το ενδιαφέρον του αναγνώστη διατηρείται αμείωτο. Μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση η επιμελημένη έκδοση του βιβλίου. Δεμένο βιβλίο, με εκπληκτική εικονογράφηση και γενικότερη υψηλή αισθητική.
Ο Μιλτιάδης Παπαδάκης καταξιωμένος ερευνητής και συγγραφέας στη φιλολογική μελέτη του με τίτλο: « Του κάστρου ταχυδρόμος» αναφέρεται στο έργο Δ. Ν. Θεοδοσάκη με καταγωγή από τη Βιάννο.
Η πλούσια λογοτεχνική δημιουργία και η μεστή σκέψη του Θεοδοσάκη αναδεικνύεται από το συγγραφέα, ο οποίος τον κατατάσσει στο πάνθεο των μεγάλων ποιητών της Κρήτης.
Η «ολοζώντανη» περιγραφή των δραματικών γεγονότων της μαρτυρικής Βιάννου αναδεινύεται μέσα από το πόνημα του συγγραφέα. Η ματιά του είναι κρη(ι)τική και μέσα από το έργο του θεοδοσάκη δεν αναδεινύεται μόνο- κατά το συγγραφέα- ο επιμελής ιστορικός , αλλά ο ακάματος εργάτης του λαϊκού πολιτισμού.
Η μελέτη αποτυπώνει και παραλληλίζει το έργο δύο αυθεντικών λαϊκών δημιουργών του Κωστή Φραγκούλη και του Δημήτρη Θεοδοσάκη. Η πρώτη αυτή αποτύπωση της σχέσης των δύο αυθεντικών ποιητών είναι ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη. Μάλιστα ο συγγραφέας ως έγκριτος γνώστης και μελετητής του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης διακρίνει την αξία του «πολλά υποσχόμενου» Δημήτρη Θεοδοσάκη.
Με τη γνωστή λιτή, περιεκτική και σε βάθος αξιολογική ματιά του συγγραφέα αναδεικνύεται ο πλούσιος λαϊκός πολιτισμός της Κρήτης και η ανάδειξη μεγάλων δημιουργών.
Το βιβλίο χωρίζεται σε πέντε μέρη με τα απαραίτητα προλεγόμενα του συγγραφέα. Στο πρώτο μέρος περιγράφονται οι «παράλληλες στράτες» των δύο συγγραφέων.Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει καταγραφή ( νέων) κειμένων του Θεοδοσάκη. Το τρίτο μέρος περιέχει εξώφυλλα των βιβλίων του. Στο τέταρτο μέρος αποτυπώνονται μελοποιήσεις στο ποιητικό έργο του και στο πέμπτο μέρος εικονίζονται προγράμματα εκδηλώσεων του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΖΙΦΑΣ
