Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και κάθε επισημότητα, και μέσα σε κλίμα συγκίνησης πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 26 Ιουνίου 2021 οι επετειακές εκδηλώσεις της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Τοπλού Σητείας, με αφορμή τη συμπλήρωση της δεύτερης εκατονταετηρίδας από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και της επετείου της σφαγής του Ηγουμένου και δεκατριών (13) Πατέρων της Μονής και άλλων τόσων λαϊκών αδελφών το έτος 1821.

Το πρωί τελέσθηκε η Ακολουθία του Όρθρου, στην οποία χοροστάτησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλος, και ακολούθησε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στο Καθολικό της Μονής, στην οποία έλαβαν μέρος ο Προηγούμενος της Ι. Μονής Τοπλού Αρχιμ. Φιλόθεος Σπανουδάκης, οι Ηγούμενοι των Ι. Μονών Τιμίου Προδρόμου Καψά Αρχιμ. Μεθόδιος Περάκης και Παναγίας Φανερωμένης Ιεράπετρας Αρχιμ. Παΐσιος Δερμιτζάκης, καθώς και ο Πρωτ. Ιωάννης Νεστοράκης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Κληρικών της Ι. Μητροπόλεως «Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ζαχαρίας Επίσκοπος Σητείας». Ο Σεβ. κ. Κύριλλος ενδύθηκε τον Αρχιερατικό Σάκκο του Εθνοϊερομάρτυρος Χρυσοστόμου Σμύρνης, που φυλάσσεται ως πολύτιμος θησαυρός στο Κεμειλιαρχείο της Μονής.

Ομιλητής της ημέρας ήταν ο Αιδεσιμολ. Πρωτ. Φιλοκτήμων Αυγουστινάκης, Αρχιερατικός Επίτροπος Σητείας, ο οποίος με λόγους συγκινητικούς αναφέρθηκε στο Συναξάρι και τα γεγονότα της σφαγής των Πατέρων της Μονής κατά τη νύκτα της 26ης προς την 27η Ιουνίου 1821 αλλά και στην «ιερή και μαρτυρική παράδοση αυτού του περιώνυμου καστρομονάστηρου της ανατολικής Κρήτης». Όπως χαρακτηριστικά τόνισε: «Σεμνύνεται και αγάλλεται το ιερό τούτο παλλάδιο της Κυρίας Ακρωτηριανής και όλη η Τοπική Εκκλησία καθώς στο Συναξάρι της σημερινής ημέρας, στη χορεία των Αγίων ενδόξων Νεομαρτύρων Ιεραρχών… συμπεριλαμβάνεται ο Επίσκοπος Σητείας Ζαχαρίας, σφαγείς μετά των άλλων Ιεραρχών της Κρήτης στο Μεγάλο Κάστρο, οι Μοναχοί του Ιερού τούτου Σεμνείου σφαγέντες στη θολωτή εξωτερική είσοδο της Μονής την καλουμένη «Πόρτα της Λότζας», καθώς και πλείστοι άλλοι Μοναχοί και Μοναχές, πρόκριτοι και λαϊκοί από τα Μονύδρια και τα χωριά των Επαρχιών Ιεράς και Σητείας…Ατενίζουμε με ιερό δέος και περισσή ευλάβεια το κυματίζον υπερήφανα ενώπιον μας κυανόλευκο λάβαρο των Κρητικών Επαναστάσεων, ακριβές αντίγραφο εκείνου του παλαιού φυλάσσεται στο Μουσείο της Μονής φέρον στο μέσο τον Σταυρό και την ολοκέντητη μορφή της Κυράς Ακρωτηριανής και ενωτιζόμαστε μυστικά τη λεοντόκαρδη ιαχή των αγωνιστών, που το ύψωσαν και το κράτησαν, ελευθερία ή θάνατος».

Πριν την Απόλυση της Θ. Λειτουργίας τελέσθηκε το ιερό μνημόσυνο των σφαγιασθέντων Πατέρων. Ακολούθησε η έπαρση αντιγράφου του ιστορικού και ιερού Λαβάρου των Κρητικών Επαναστάσεων της Μονής στον εσωτερικό αύλειο χώρο από τον Ηγούμενο της Μονής Αρχιμ. Αμβρόσιο Σκαρβέλη και τον Προηγούμενο Αρχιμ. Φιλόθεο Σπανουδάκη και η ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη Φιλαρμονική του Δήμου Σητείας.

Στη συνέχεια στον περίβολο της Μονής τελέσθηκε από τον Σεβ. κ. Κύριλλο επιμνημόσυνη δέηση. Ακολούθησαν τα αποκαλυπτήρια ειδικής επετειακής επιτύμβιας στήλης. Στο οποίο κατέθεσαν στέφανα ο Υπουργός Ναυτιλίας κ. Ιωάννης Πλακιωτάκης, ο Περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο εκπρόσωπος του απουσιάζοντος λόγω πένθους Δημάρχου Σητείας κ Γ. Ζερβάκη, Αντιδήμαρχος κ. Νικ. Μακρυνάκης, και ο Διοικητής του Ναυστάθμου Κρήτης Αρχιπλοίαρχος κ. Ιωάννης Σαρηγιάννης, ως εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.

Στη συνέχεια τα Μέλη της Χορωδίας της Σχολής Βυζ. Μουσικής της Ι. Μητροπόλεως στη Σητεία, υπό τη διεύθυνση του Αιδεσιμολ. Πρωτ. Νικολάου Αλεξάκη, απέδωσε ριζίτικα και δημοτικά τραγούδια, κατάλληλα στην περίσταση.

Στην προσλαλιά του ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Κύριλλος υπογράμμισε το «ιερό καθήκον της τιμής της μνήμης του Ηγουμένου Ζαχαρίου Κορνάρου και δεκατριών (13) Πατέρων της Ι. Μονής Τοπλού, καθώς και άλλων τόσων λαϊκών, που σφαγιάσθηκαν τη νύκτα της 26ης προς την 27η Ιουνίου 1821, καθώς και του Ηγουμένου της Μονής Ιερεμία που μαρτύρησε στις 19 Σεπτεμβρίου 1811. Μαζί με αυτούς τιμούμε το πλήθος των Νεομαρτύρων που πότισε με το αίμα του το δένδρο της ελευθερίας στον τόπο μας την περίοδο των Κρητικών Επαναστάσεων, του Ιερομάρτυρος Σητείας Ζαχαρίου Κορνάρου που σφαγιάσθηκε μαζί με τον Μητροπολίτη Κρήτης Γεράσιμο και άλλους Επισκόπους της Μεγαλονήσου, τα πολυάριθμα θύματα του αιμοβόρου Εφέντη Αγά Ασφενταγάκη στις 26, 27 και 28 Ιουνίου 1821 στα χωριά της Σητείας αλλά και παλαιότερα, στα τέλη του 18ου αιώνα, τα φημισμένα για την ανδρεία τους παλικάρια από τα Σκαλιά της Σητείας, που σφαγιάσθηκαν στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Ζήρου. Επίσης, σήμερα ενθυμούμαστε και τιμούμε τη μνήμη του εκτελεσθέντος κατά το έτος 1884 Ιεροδιακόνου Ανθίμου Μαρκαντωνάκη και των Πατέρων της Μονής, του Ηγουμένου Αρχιμ. Γενναδίου Συλλιγνάκη και του Ιερομονάχου της Μονής π. Καλλινίκου Παπαθανασάκη, που στις 21 Αυγούστου του 1944 εκτελέσθηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις φυλακές Αγιάς Χανίων, καθώς και του Μοναχού Ευμενίου Σταματάκη, που πέθανε από βασανιστήρια στις ίδιες φυλακές επίσης τον Αύγουστο του 1944». Τέλος ο Σεβ. κ. Κύριλλος τόνισε ότι «με τη φιλοτέχνηση του μνημείου αυτού αποτίουμε ελάχιστο φόρο τιμής στους θυσιασθέντες Πατέρες της Μονής, για να εμπνεόμαστε από τη θυσία τους και να γίνουμε άξιοι συνεχιστές τους, διατηρώντας αναμμένο το καντήλι της πίστεως και της συνέχειας του Γένους μας».

Στον εγκάρδιο χαιρετισμό του ο Υπουργός Ναυτιλίας κ. Ιωάννης Πλακιωτάκης, εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού κ. Κυρ. Μητσοτάκη, τόνισε ότι «με ιδιαίτερο σεβασμό τιμούμε τη μνήμη των Πατέρων της Μονής Τοπλού, αλλά και των απλών πολιτών, που θυσιάστηκαν με αυτοθυσία και γενναιότητα για τα ιδανικά της ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας». Όπως επίσης σημείωσε ο κ. Υπουργός «αντλούμε δύναμη από την ένδοξη ιστορία των προγόνων μας προκειμένου να υπερασπιζόμαστε τα εθνικά μας δίκαια και την από ξηράς, θαλάσσης και αέρος προστασία των συνόρων της πατρίδας μας», και συνεχάρη τον Ηγούμενο της Μονής για την πρωτοβουλία της διοργάνωσης των επετειακών εκδηλώσεων μνήμης.

Ο Περιφερειάρχης κ. Στ. Αρναουτάκης συνεχάρη τον Σεβ. Μητροπολίτη κ. Κύριλλο και τον Ηγούμενο Αρχιμ. Αμβρόσιο, επισημαίνοντας ότι τέτοιες εκδηλώσεις αναδεικνύουν τα ιδανικά των αγωνιστών του έθνους μας που θυσιάστηκαν για αρχές, αξίες και ιδανικά, και αποτελούν φωτεινό παράδειγμα και φάρο στη διαδρομή μας.

Ο Βουλευτής Ν. Λασιθίου κ. Μανώλης Θραψανιώτης επεσήμανε ότι είναι χρέος μας να τιμούμε τη θυσία των Πατέρων της Μονής Τοπλού στο βωμό του αγαθού της ελευθερίας και μετέφερε τις ευχές του Προέδρου της αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Αλ. Τσίπρα.

Επίσης, ο Αντιδήμαρχος Σητείας κ. Νικ. Μακρυνάκης, ως εκπρόσωπος του απουσιάζοντος λόγω πένθους Δημάρχου Σητείας κ. Γεωργίου Ζερβάκη, εξήρε την πρωτοβουλία της διοργάνωσης των επετειακών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από τη θυσία των Πατέρων της Μονής.

Τέλος, ο Πανοσιολ. Ηγούμενος της Ι. Μονής Αρχιμ. Σκαρβέλης αναφέρθηκε στην υπέρβαση του θανάτου και την εν Χριστώ ελευθερία των σφαγιασθέντων και εκτελεσθέντων Πατέρων της Ι. Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής και Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Τοπλού από τους Τούρκους στη Λότζα, τη σημερινή είσοδο του μοναστηριού, αλλά και στην εκτέλεση των Πατέρων της Μονής από τα Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής στα Χανιά. Ευχαρίστησε θερμά τον συντοπίτη Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννη Πλακιωτάκη, εκπρόσωπο του Προέδρου της Ελληνικής Κυβερνήσεως, τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη, τον Σεβ. Μητροπολίτη κ. Κύριλλο και όλους τους συντελεστές των εκδηλώσεων. Ακολούθησε κέρασμα στο Αρχονταρίκι και μπουφές στον περίβολο της Ι. Μονής.

Tις εκδηλώσεις για τα διακόσια χρόνια από τη σφαγή των Πατέρων της Ι. Μονής Τοπλού τίμησαν με την παρουσία τους ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννης Πλακιωτάκης, ο Περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο Βουλευτής Ν. Λασιθίου κ. Μανώλης Θραψανιώτης, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Σητείας κ. Νικόλαος Μεραμβελιωτάκης και οι Αντιδήμαρχοι Νικ. Μακρυνάκης, Γεώργιος Αϊλαμάκης και Ελένη Πλατανάκη, ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου κ. Ιωάννης Γουλιδάκης, ο Δήμαρχος Ιεράπετρας κ. Θεοδόσιος Καλαντζάκης, οι πρώην Δήμαρχοι Σητείας κ. Νικ. Κουρουπάκης και κ. Θεοδ. Πατεράκης, ο Διοικητής του Ναυστάθμου Κρήτης Αρχιπλοίαρχος κ. Ιωάννης Σαρηγιάννης, ο Αστυνομικός Διευθυντής Ν. Λασιθίου κ. Εμμανουήλ Καζαμίας, ο Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ν. Λασιθίου Πύραρχος κ. Νικόλαος Μητσογιάννης, ο Διοικητής 11ης Μ.Σ.Ε.Π. Ζήρου Επισμηναγός ΕΑ κ. Γεώργιος Παπαδάκης, ο Διοικητής Κυριαμαδίου Αντιπλοίραχος κ. Παναγ. Καλαθάκης, ο Υποδ/κτής κ. Κων/νος Παθιάκης, ο Δ/κτής της Π.Υ. Σητείας κ. Παύλος Καπετανάκης, ο Δ/κτής του Α.Τ. Σητείας κ. Γ. Μάλλιος, οι Περιφερ. Σύμβουλοι κ. Γ. Τσιφετάκης και κ. Ιω. Ανδρουλάκης, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Παλαικάστρου κ. Νικ. Χατζηδάκης, η Αν. Διοικήτρια του Νοσοκομείου Σητείας κ Μαρία Δαρατσιανού, ο Αντιδήμαρχος του Δήμου Αγίου Νικολάου και Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λασιθίου κ. Θωμάς Χαριτάκης και ο Δημοτικός Σύμβουλος κ. Γιάννης Μαρίνος, ως εκπρόσωποι του Δημάρχου Αγίου Νικολάου, ο Πρόεδρος του Τ.Ε.Ε. – Τ.Α.Κ. κ. Μιχαήλ Χωραφάς, ο Αερολιμενάρχης Σητείας κ. Δημ. Βερίγος, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Σητείας κ. Ιωάννης Κακουράκης, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΑΚ Σητείας κ. Ιωάννης Δασκαλάκης, ο Διευθυντής του Κέντρου Διαμεσολάβησης Λασιθίου (ΚΕ.ΔΙ.ΛΑΣ.) κ. Νικ. Παπαδάκης, η Αντιπρόεδρος κ. Σοφία Τσαγκαράκη και Μέλη του Δικηγ. Συλλόγου Λασιθίου, ο Αντιπρόεδρος κ. Ιω. Κοπανάκης και Μέλη του Δ.Σ. της Εταιρείας «Βιοκαλλιεργητές Σητείας» και άλλοι εκπρόσωποι τοπικών φορέων.