ΈΝΑ ΜΕΓΑΛΟ (ΚΡΑΧ) ΜΑΘΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ!
Του Νίκου Κουρουπάκη
Το Μεγάλο Κραχ του 1929 ή αλλιώς Κραχ της Γουόλ Στριτ του 1929, (αγγλικά: Wall Street Crash of 1929), γνωστό και ως Χρηματιστηριακό Κραχ του 1929 ή απλά Μεγάλο Κραχ, ήταν ένα σημαντικό κραχ του αμερικανικού χρηματιστηρίου που συνέβη το φθινόπωρο του 1929. Ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο και ολοκληρώθηκε στα τέλη Οκτωβρίου, όταν και οι τιμές των μετοχών στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης κατέρρευσαν (πηγή :Wikipedia).
Τις συνέπειες τις γνωρίζουμε, μια γενικευμένη οικονομική κρίση η οποία οδήγησε στο Β παγκόσμιο πόλεμο, γεγονός βέβαια που απο τη μια έφερε το τέλος της μεγάλης ύφεσης στην Αμερική αλλά απο την άλλη άφησε εκατομμύρια νεκρούς και μια ευρωπαϊκή οικονομία κυριολεκτικά διαλυμένη.
Ένας μεγάλος πολιτικός του αιώνα (Φρ. Ρούσβελτ), προσπάθησε με διαδοχικά νομοθετήματα, το διάστημα ανάμεσα στο, 1933-1938, να επανακαθορίσει τους όρους των συναλλαγών, αλλάζοντας στην ουσία το οικονομικό μοντέλο. Η προσπάθεια αυτή ονομάστηκε New Deal. Στη διάρκεια αυτής της 5ετίας πάρθηκαν αποφάσεις που κυριολεκτικά άλλαζαν τελείως την οικονομική συμπεριφορά και τη παρέμβαση του κράτους στις οικονομικές συναλλαγές. Εγκαταλείφθηκε το δόγμα, τουλάχιστον προσωρινά, laissez faire laissez passer, οδηγώντας σε ένα ελεγχόμενο κρατικό παρεμβατισμό, ταυτόχρονα με την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας που τότε αποτυπωνόταν σε αποθέματα χρυσού. Το ίδιο διάστημα αναθεωρήθηκε όλη η αγροτική πολιτική των ΗΠΑ, έγινε πράξη η κοινωνική ασφάλιση και ορίστηκαν οι εθνικές εργασιακές σχέσεις. Το κράτος σε ρόλο επενδυτή ανέλαβε τα μεγάλα έργα τα οποία θα έδιναν δουλειά και χρήμα σε χιλιάδες απολυμένους, μακριά όμως απο τη λογική της κομουνιστικής κρατικής οργάνωσης. Υιοθετήθηκε ένα μοντέλο «σοσιαλδημοκρατικού ιδεώδους», με ισοκατανομές εργασιακών δικαιωμάτων, φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου και αξιοποίησης των εθνικών πόρων. Έτσι λοιπόν η Αμερική κατόρθωσε μέσα σε 18 χρόνια να ανακτήσει σχεδόν όλο τον πλούτο που χάθηκε στο μεγάλο κραχ και να συνεχίσει να αναπτύσσεται, «σηκώνοντας» το βάρος της ευρωπαϊκής ανάκαμψης μέσω του σχεδίου Marshal. Η Αμερική κατάφερε μετά απο δύο παγκόσμιους πολέμους και ένα βίαιο κραχ να ανακάμψει σε 18 χρόνια και να τραβάει το άρμα της ανάπτυξης των δυτικών χωρών. Η Ευρώπη απο την άλλη αξιοποίησε τους αμερικανικούς πόρους, σε καμία περίπτωση όμως δεν ξεπέρασε τις αγκυλώσεις, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε ένα διαρκές μεταίχμιο, διαρκούς, υποβόσκουσας κρίσης χρέους στο νότο, με τα αποτελέσματα του 2008 που όλοι ξέρουμε. Τι έσωσε λοιπόν τότε την Αμερική απο το χάος; Οι γρήγορες αποφάσεις! Αποφάσεις που είχαν άμεσο αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία. Η ε.ε. δεν φημίζεται για την ταχύτητά της. Πρέπει όμως να γίνει κατανοητό ότι οι χώρες-μέλη απαρτίζουν την ε.ε. Είναι το σπίτι όλων των Ευρωπαίων με τη χωρική έννοια του όρου αλλά δυστυχώς δεν έγινε ποτέ με την ταξική έννοια του όρου. Ανήκουμε γεωγραφικά στην Ευρώπη αλλά κοινωνικά-οικονομικά είμαστε πιο κοντά στα Βαλκάνια. Πρέπει να αντιδρούμε συνολικά, ως ενιαίος ευρωπαϊκός οργανισμός και όχι υιοθετώντας απλά μια επιτυχημένη συνταγή μιας χώρας-επιστάτη σε ρόλο ελεγκτή. Αλλά και σε εθνικό επίπεδο η οργάνωση πρέπει να ενισχύει τις άμεσες αποφάσεις όταν παρουσιάζεται το πρόβλημα και όχι απλά σχέδια επι χάρτου. Η κρίση των πόρων του 2020-2022 μετά απο μια πανδημία και ένα πόλεμο ας μας διδάξει μια χρηστή διαχείριση και ας μας οδηγήσει στο να θωρακίσουμε το κοινό μας «σπίτι», ξεκινώντας απο την τακτοποίηση του «δωματίου» μας.
Για τον Συνδυασμό: «Σητεία, Επιστροφή στο Μέλλον»
Ο Επικεφαλής: Νίκος Κουρουπάκης
