Ένα λουλούδι στη μνήμη της, με σεβασμό και θαυμασμό, με ειλικρίνεια και αγάπη-αυτό κατάφεραν να μεταδώσουν, ως αίσθημα ,μαζί με όλους όσους παραβρέθηκαν το Σάββατο στον Δημοτικό Κήπο ,ο Μιχάλης Γιαννακάκης, ο Γιώργος Αγγελάκης, η Έλλη Πουλακάκη, η Αφροδίτη Καλεράντε που παρουσίασαν το βιβλίο «Ο Καζαντζάκης και ο Ζορμπάς» της σπουδαίας λαϊκής ποιήτριας και όχι απλά «μαντιναδόρισσας», όπως επισημάνθηκε από τους ομιλητές, Κωστούλας Περράκη.
Μιας γυναίκας που με το πηγαίο λαϊκό της ταλέντο, ερχόμενη κατευθείαν από την μακρά παράδοση του πολιτισμού της Σητείας , αφτιασίδωτη αλλά με έμπνευση στη γλώσσα της και στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, αυθεντική και πηγαία αλλά και σοβαρή αναγνώστρια, αν όχι και μελετητής, του Νίκου Καζαντζάκη, πήρε το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και το έκανε δικό της, με την μεταγραφή του σε ένα μεγάλο λαϊκό ποίημα, σκύβοντας ευλαβικά στα πρόσωπα που δημιούργησε ο μεγάλος Κρητικός και δίνοντας τους μια άλλη πνοή, μια λύρα στο χέρι τους.
Η έκδοση του βιβλίου από το Δήμο Σητείας, δεν είναι απλά μια εξαιρετική πράξη, είναι ένα «γεγονός» αφού επιτρέπει σε όλους μας την πρόσβαση σε έναν από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της παράδοσης, όχι μόνο της Σητείας και της Κρήτης, αλλά της Ελλάδας.
Δικαίως, επομένως, η κόρη της Κωστούλας Περράκη, η Μαρία Περράκη Δερμιτζάκη, που είδε τις προσπάθειές της ίδιας και όλης της οικογένειας -μέχρι τα δισέγγονα-όλοι, παρόντες στην εκδήλωση-στην συγκινητική της παρέμβαση στο τέλος της βραδιάς, ευχαρίστησε το Δήμο και προσωπικά τον Γιώργο Ζερβάκη που παραβρέθηκε και προλόγισε, για την έκδοση. Σεμνά, στάθηκε δίπλα στη μητέρα της, αλλά και στο πατέρα της πάντα, του πρώτου αναγνώστη των στίχων της Κωστούλας Περράκη, με λίγες λέξεις, διαβάζοντας μικρά αποσπάσματα και στο τέλος, δηλώνοντας και ευτυχισμένη και συγκινημένη για αυτό το «μνημόσυνο» στη μνήμη της.
«Ανάσαινε ριμάροντας»
Με χαρά συνδράμουμε στην έκδοση του βιβλίου, είπε ο Γιώργος Ζερβάκης, προλογίζοντας την εκδήλωση.
Τόνισε πως το συγκεκριμένο βιβλίο «ήταν ένα μεγάλο εγχείρημα, το να καταπιαστείς με κάτι συγκεκριμένο και να καταφέρεις να γράψεις 8000 τόσους στίχους, οι οποίοι αναφέρονται σε συγκεκριμένα πρόσωπα, τα οποία έχουν χαράξει την ιστορία της Κρήτης και της Ελλάδας.
Η εκδήλωση δομήθηκε σωστά και με μέτρο, με τον Μιχάλη Γιαννακάκη που την άνοιξε, να μας εισάγει κατευθείαν σε αυτόν τον κόσμο της Σητειακής-κρητικής παράδοσης και των εκφραστών της που και τον ξέρει καλά και τον αγαπά και συνεχίζει να τον αναζητά και να τον καταγράφει.
Μαζί με την προβολή σπάνιου υλικού με την ίδια την Κωστούλα Περράκη να διαβάζει στίχους της και φωτογραφιών από οικογενειακές στιγμές της, ο Μιχάλης Γιαννακάκης παρουσίασε το βιογραφικό της, μίλησε για μια ιδιαίτερη μορφή στο χώρο της παραδοσιακής ποίησης, αφού δεν είχε ανάλογες σπουδές. «κατάφερε να κάνει τις μαντινάδες της κάτι παραπάνω από μαντινάδες», είπε.
Θέλησε να δείξει τη συνομιλία μεταξύ της ποιητικής δημιουργίας που δεν είναι πάντα συμβολική-κάποιες φορές είναι και πραγματική. Ακούσαμε την έμμετρη, φυσικά, απάντηση του Κωστή Φραγκούλη-Ανταίου, στους στίχους που του είχε στείλει το τιμώμενο πρόσωπο της βραδιάς, εκφράζοντας τον θαυμασμό .
Κι άλλα ντοκουμέντα παρουσίασε ο κ. Γιαννακάκης, όπως την επιστολή της Ελένης Καζαντζάκη ή ακόμα του Φρέντι Γερμανού.
Μια ακόμα αναφορά, σε περιστατικό που δεν είναι γνωστό έκανε, κι αυτό αφορά στον γιό του Ζορμπά ,τον Μανώλη που κάποια στιγμή, ήρθε ως μηχανικός στο Χαμέζι και παντρεύτηκε τη θεία του πατέρα του. Αλληλογράφησε με τον Νίκο Καζαντζάκη, αναζητώντας τον πατέρα του και η απαντητική επιστολή Καζαντζάκη, αναγνώστηκε στην εκδήλωση.
Συγγραφέας ο ίδιος αλλά και ιδιαίτερα σοβαρός μελετητής του Νίκου Καζαντζάκη και του έργου του, ο Γιώργος Αγγελάκης μας έδωσε τα πραγματικά πρόσωπα, τις πραγματικές τοποθεσίες. και τις αληθινές τους ζωές που έδωσαν έμπνευση για το μυθιστόρημα.
Όπως είπε με τον «Αλέξη Ζορμπά», ο Νίκας Καζαντζάκης «ζει αυτά που ο ίδιος θα ήθελε και δεν μπορούσε να ζήσει. Είναι το alter ego του και το ότι αυτοσαρκάζεται μόνο λύτρωση μπορεί να του προσφέρει. Πόσο δίκιο είχε όταν γράφοντας την «Ασκητική» έλεγε πως, η στερνή, η πιο ιερή μορφή της θεωρίας είναι η πράξη. Όχι να βλέπεις πώς πηδάει η σπίθα από τη μια γενεά στην άλλη παρά να πηδάς να καίγεσαι μαζί της. Η πράξη είναι η πλατύτερη θύρα της λύτρωσης».
Υπό το « συναισθηματικό βάρος να αποπειραθεί κάποιος να αποτιμήσει ανεπηρέαστος το ποιητικό έργο συγγενικού του προσώπου και μάλιστα τόσο αγαπημένο και ξεχωριστού, να καταγράψει σε λόγια υλικό άλλης διάστασης, βιώματα των παιδικών και νεανικών χρόνων», μίλησε για το βιβλίο η Έλλη Πουλακάκη, αποφεύγοντας ηθελημένα μια στενή φιλολογική προσέγγιση και ανάλυση.
Όπως είπε, «από μικρό κορίτσι που ερχόμουν τα καλοκαίρια στη Σητεία, η επίσκεψη στο σπίτι του θείου Φώτη και της θείας Κωστούλας ήταν χαρά . Αυτή η αρχοντική, εντυπωσιακή γυναίκα με το τεράστιο χαμόγελο, το ηχηρό γέλιο και τα με ευλαβική προσοχή, βαμμένα χείλη ανάσαινε ριμάροντας.
Η μαντινάδα, το δίστιχο με τον ομοιοκατάληκτο ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο συνόδευε κάθε έκφανση της ζωής της οικογένειας από το καλωσόρισμα του συγγενή μικρού ή μεγάλου και τις τυχαίες συναντήσεις μας, μέχρι τις χαρές, τις γιορτές και τις μεγάλες συνάξεις».
Η κ. Πουλακάκη σημείωσε πως μικρή ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά «με την ποιητική της δύναμη και δεν είχα καταλάβει πόσο γνωστή ήδη ήταν στην τοπική κοινωνία. Πολλά χρόνια μετά, όταν επέστρεψα πια και την προσέγγισα με άλλο μάτι και με τη διαστροφή της επαγγελματικής μου ιδιότητας, αναρωτήθηκα γιατί μέχρι τότε δεν είχε αποπειραθεί να τακτοποιήσει τα γραφόμενά της και να τα μοιραστεί με τον κόσμο. Οι συζητήσεις μας μακρές και ενδιαφέρουσες γεμάτες αναζητήσεις και φιλοσοφικές ανησυχίες, χωρατά και στιχάκια. Σιγά σιγά άρχισαν να ανοίγουν τα κιτάπια και να αποκαλύπτονται οι φροντισμένες ρίμες και μέσα στον απίστευτο όγκο των σημειώσεων της, ανακάλυψαν το Ζορμπά. Η αγάπη της για τον μεγάλο Καζαντζάκη μου ήταν άγνωστη, αλλά παρόλα αυτά δυσκολεύτηκα αρχικά να συνειδητοποιήσω τι είχε κάνει».
Ο Ζορμπάς ήταν εκείνος από όλους τους ήρωες του Καζαντζάκη, που μπορούσε να ταυτιστεί μαζί του, είπε η κ. Πουλακάκη, και μέσα από την τέχνη των λαϊκών τροβαδούρων, της δημοτικής ποίησης και της μαντινάδας, τον στίχο της Κορναρικής παράδοσης «που δονούνταν μέσα της, θα απελευθερωνόταν όπως εκείνος από τα μη και τα πρέπει της ζωής της
Βαθιά αντισυμβατική και η ίδια, μακριά από τυπικότητες και σχήματα εντυπωσιασμού, δωρική και γήινη και ταυτόχρονα με ψυχή ελεύθερη γεμάτη με αυθεντικό λυρισμό».
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
