Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
spot_img
ΑρχικήΑΠΟΨΕΙΣ1821-2021: 200ΡΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ’21 Ο ερχομός στην Κρήτη του συνετού Ομηρίδη...

1821-2021: 200ΡΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ’21 Ο ερχομός στην Κρήτη του συνετού Ομηρίδη Σκυλίτση Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος – Πρόεδρος Μικρασιατών, Ποντίων και Αρμενίων Σητείας

1821-2021: 200ΡΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ’21

Ο ερχομός στην Κρήτη του συνετού Ομηρίδη Σκυλίτση

Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος – Πρόεδρος Μικρασιατών, Ποντίων και Αρμενίων Σητείας

Στο προηγούμενο μας γραφτό «Ο φιλο-Κρητικός Βαλέστρας» έγιναν αρνητικές αναφορές για τον δόλιο Διοικητή Κρήτης Μιχαήλ Κομνηνό Αφεντούλιεφ.
Ο οποίος με καταχθόνιο τρόπο εξουδετέρωσε δια παντός τον φιλέλληνα Βαλέστρα για να μη τον υπερσκελίσει και καταστεί εμπόδιο στα μωροφιλόδοξα σχέδιά του. Τα απεβλέποντα στην απεξάρτηση της Κρήτης από την Κεντρική Διοίκηση και την ίδρυση «Κρητικού Βασιλείου» με Ηγεμόνα τον μωροφιλόδοξο Αφεντούλιεφ.
Δειλά στην αρχή, φανερά αργότερα υποστήριζε και διέδιδε ότι η Κρήτη δεν είχε τίποτε να κερδίσει από τους Μωραΐτες και τους Στερεοελλαδίτες. Αφού είχε πλούσια γη και ηρωικούς άνδρες γιατί επαφίεται σε ανίκανους να την διοικήσουν. Να παίρνουν αργότερα τους φόρους της χωρίς να στέλνουν έστω ένα καράβι από τον στόλο τους για να βοηθήσει τις πολεμικές της επιχειρήσεις. Τι υποχρέωση προς τους άλλους είχε η Κρήτη για να μην γίνει ένα ανεξάρτητο κράτος; Και σταδιακά ο Αφεντουλίεφ παρουσίαζε τον δικό του Οργανισμό (σύνταγμα) διοίκησης.
Η καταχθόνια προπαγάνδα του έσπερνε ανέμους για να θερίσει αργότερα θύελλες και καταιγίδες. Η δωρική σκέψη των Κρητικών δεν παρασυρόταν από τα μαυροφιλόδοξα σχέδια του Αφεντούλιεφ. Ο Νεόφυτος Οικονόμου με τη λιγομίλητη σοφία του και ο Μελχισεδέκ Τσουδερός με το κύρος του, μέρες πριν την καταστροφή του Ρεθύμνου (15-4-22), τον παρακινούσαν να γίνει γενική σύσκεψη στους Αρμένους Αποκορώνου. Να αποφασίσουν για τις γενικές γραμμές του αγώνα επιδιώκοντες να εξουδετερώσουν τα προσηλυτικά κηρύγματα του Αδεντούλιεφ.
Εν τω μεταξύ η Κεντρική Διοίκηση Ελλάδος πληροφορείτο από τα καταπλέοντα καράβια τις αμφιλεγόμενες ενέργειες του Αφεντουλίεφ. Θέλοντας δε να μάθει τι ακριβώς συνέβαινε στην απόμακρη Κρήτη, αποφασίστηκε να σταλεί ειδικός απεσταλμένος.
Η Κυβέρνηση του Μωριά αποφάσισε να στείλει στην Κρήτη τον συνετό Πέτρο Ομηρίδη Σκυλίτση. Δήθεν ως οργανωτή της Διοικήσεως Κρήτης, χωρίς όμως να ανακαλέσει επισήμως τον Αφεντούλιεφ. Ελπίζοντας, ότι ο ανάξιος Αρμοστής θα έσπευδε να παραιτηθεί, μη δεχόμενος να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του κυβερνητικού αντιπροσώπου.
Στις 16 Απριλίου 1822, περιμένοντας ο Αφεντούλιεφ τα αποτελέσματα της προδοτικής διαταγής του προς τον οπλαρχηγό Πρωτοπαπαδάκη, για μη συμμετοχή του στην οργανωθείσα από τον Βαλέστρα μάχη της πόλης του Ρεθύμνου. Έφθασε στους Αρμένου Αποκορώνου – έδρα της Καγκελαρίας – ο Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης και αμέσως εγχείρισε στον Αφεντούλιεφ την διαταγή της «Κεντρικής Διοικήσεως» με την υπογραφή του Υπουργού των Εσωτερικών, την οποία, κομπιάζοντας ο Αφεντούλιεφ διαβάσει (παραθέτουμε αποσπάματα):
«Η νήσος Κρήτη, ήτις δια την θέσιν αυτής, δια τας πολλάς της και μεγάλας προσόδους, δια την προς την κοινήν ελευθερίαν κλίσιν και αγάπην των κατοίκων αποτελεί εν μέρος ουσιωδώς αναγκαίον τη Ελλάδι, απεφάσισε προς υπεράσπισιν εαυτής να κινήση τα όπλα κατά του τυράννου, περιφρονήσασα όλας τα δυσκολίας και εναντιότητας, τας οποίας ήθελεν απαντήσει φυσικώς εις ένα τοιούτον δύσκολον και τολμηρόν επιχείρημα.
Βεβαιωθείσα η σεβαστή Διοίκησις περί της ωφελίμου θέσεως των κατοίκων της Κρήτης, εχάρη την ψυχήν και πολύ περισσότερον ότι ο τύραννος, καταπληγωμένος από την σταθεράν απόφασιν αυτών, πεφοβισμένος δια την ακράτητόν τους τόλμην και φεύγων την ορμήν αυτών, εκλείσθη εις τα φρούρια και εις άλλα στενά μέρη της ιδίας νήσου, αφήσας ελεύθερον το υπόλοιπον μέρος των κατοίκων εις το να απολαμβάνη πληρέστατα της ιδίας αυτού ελευθερίας.

Η σεβαστή Διοίκησις, επιθυμούσα το να αρθή εκ μέρου της νήσου Κρήτης πάσα εσωτερική διχόνοια και ασυμφωνία, απεφάσισε δι’ επιτάγματός της να εξαποστείλη ένα διοργανωτήν και με χαράν μας ε ειδοποιούμεν ότι είσαι συ κύριε ο εκλεχθείς δια το τοιούτον επίμοχθον έργον.

Εν τούτοις σοι εγκλείεται ενταύθα τύπος του προσωρινού διοργανισμού, καταλλήλου εις την ρηθε΄σιαν νήσον, ΄σοτις θέλει σοι χρησιμεύσει ως πηδάλιον εις τόσον δύσκολον ναυσιπλοΐαν. Μένει μολοντούτο εις την εμπειρίαν σου, εις τας αρκετάς κατά τούτο γνω΄σεις σου και εις την άσφαλτόν σου κρίσιν το να λάβης τα αναγκαία μέτρα, ώστε να ημπορέσης να οδηγήσης ασφαλώς εις λιμένα σωτήριον το τοιούτου μεγέθους πλοίον.

Θέλεις προσέξει ότι η εκλογή των εις το βουλευτικόν σώμα παραστατών της νήσου να γίνει δι’ ελευθέρας ψηφοφορίας των εκλογέων και η ψήφος να πίπτη εις τα πλέον ευυπόληπτα, ηθικώτερα και πεπαιδευμένα υποκείμενα της νήσου.

Θέλεις προθυμοποιείσαι τέλος πάντων εις το να φαίνεσαι άξιος της πίστεως την οποίαν έχει δια σε η σεβαστή Διοίκησις, προσδεχόμενος μετά βεβαιότητος την αντάξιον αμοιβήν των κόπων σου».
Η Κυβέρνηση Κεντρικής Ελλάδας εκτός από την Διοικητική Πληρεξουσιότητα, με δεύτερο έγγραφο ανέθετε στον Ομηρίδη Σκυλίτση την απ’ ευθείας οργάνωση της Επαναστατημένης Κρήτης. Όπως οι περιοχές Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου, ζητούσε την εκλογή και αποστολή Κρητών αντιπροσώπων στη Βουλή. Και έδειχνε να αγνοεί τελείως τον Αφεντούλιεφ. Αφού, ούτε στο έγγραφο προς τον Ομηρίδη, ούτε στο έγγραφο προς τους Κρητικούς γινόταν λόγος για τον Αρμοστή.
Εν ονόματι της Κυβερνήσεως ο Ομηρίδης μπορούσε να αγνοήσει τον Αφεντούλιεφ και να προχωρήσει στην διεκπεραίωση των εντελομένων. Στην διοικητική οργάνωση, την εκλογή των αντιρποσώπων. Όμως χάρις στην ενότητα και ομοφωνία συνέχισε να θεωρεί τον Αφεντούλιεφ ως ανώτερη του Διοικητή Αρχή.
Ο Ομηρίδης γνωστοποίησε και τα δύο κυβερνητικά έγγραφα στον Αφεντούλιεφ, ζητώντας του να απευθύνει προκηρύξεις σε όλες τις επαρχίες για εκλογή αντιπροσώπων, αποστολή τους στους Αρμένους και συγκρότηση εθνικής συνελεύσεως η οποία θα ψήφιζε τον από την Ελληνική Κυβέρνηση προτεινόμενο Οργανισμό, τον οποίο έφερε ο Ομηρίδης και έδειξε στον Αφεντούλιεφ. Εκείνος όχι μόνο δυσφόρησε αλλά ενέτεινε τις ραδιουργίες του για αυτονομία και δημιουργία ανεξάρτητου κράτους Κρήτης, διαδίδοντας στα μέλη της Κεγκελλαρίας και στους παρισταμένους μετά τον ερχομό του Ομηρίδη.
Ότι η Κρήτη μόνο επί Βυζαντινών είχε μια μικρή εξάρτηση από το Κέντρο του Βυζαντίου. Σε καμία άλλη χρονική περίοδο δεν είχε συνταυτίσει την τύχη της με την άλλη Ελλάδα.
Οι θεωρίες του Αφεντούλιεφ ενόχλησαν τον Ομηρίδη και περισσότερο τους Κρητικούς, οι οποίοι αισθάνθηκαν θιγόμενοι για την Ελληνικότητά τους. Όλοι τους δε προσπάθησαν να ανατρέψουν τις αντιλήψεις του Αρμοστή, επισημαίνοντες τους κινδύνους που εγκυμονούσαν τα κηρύγματά του. Εκείνος όμως παρέμενε προσκολλημένος στους μωροφιλόδοξους στόχους του, αν και η Εθνική Κυβέρνηση του είχε αφαιρέσει τον τίτλο του Αρμοστού, αφήνοντας τον τίτλο του Γενικού Επάρχου αφού δεν είχε παραιτηθεί, όπως περίμεναν μετά την άφιξη του Σκυλίτση.
Το πείσμα του Αφεντούλιεφ δυσκόλευε το έργο του Ομηρίδη. Ευτυχώς σε μια σύσκεψη, οι συνετοί, ο Νεόφυτο Οικονόμου και ο Ηγούμενος Μελχισέδεκ Τσουδερός δήλωσαν ξεκάθαρα.
– Κι οι Κρητικοί κι οι άλλη Έλληνες γενικά τον αυτό σκοπό κυνηγούμε. Έχομε την ίδια γλώσσα, την ίδια θρησκεία, τα ίδια ήθη και έθιμα. Τι μας χωρίζει για να συντονίσομε ενωμένοι τον αγώνα μας; Είμεθα γεννήματα του αυτού έθνους. Οι επιγαμίες μας έχουν αφομοιώσει. Ποιος σου είπε ότι μπορεί να βρεθεί κι ένας καν Κρητικός, που να ζητήσει το χωρισμό του και μάλιστα τώρα που βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη στιγμή της εθνικής μας ζωής;
Αλλά και πάλι ο Αφεντούλιεφ λειτούργησε διασπαστικά χωρίς να περιμένει τα αποτελέσματα των συσκέψεων του Ομηρίδη με τους προετούς. Με το Κασιώτικο καράβι του Κανταρτζή, από τις Καλύβες πέρασε στον Πλατανιά, όπου συγκεντρωνόταν οι οπλαρχηγοί σχεδιάζοντες να εισέλθουν στην Κίσσαμο. Οπότε αν θα υπήρχε μια πολεμική επιτυχία, στον ενθουσιασμό της νίκης, ο Αφεντούλιεφ θα προσεταιριζόταν μερικούς αρχηγούς και καπεταναίους.
Πριν φύγει για τις Καλύβες ο Αφεντούλιεφ του είπε ο Ομηρίδης:
– Πρέπει και έχεις υποχρέωση να υποβοηθήσεις το έργο της οργανώσεως που επιδιώκει η Εθνική Διοίκησις για την Κρήτη. Άλλως δεν θα είσαι ούτε Γενικός Έπαρχος Κρήτης, αφού δεν θέλεις να υποβοηθήσεις την οργάνωσή της.
Όταν έφθασε στον Πλατανιά ο Αφεντούλιεφ και είδε το γενικό πολεμικό οργασμό των επαναστατών, τον ηρωικό εθνικό αέρα που έπνεε. Δεν ετόλμησε να φανερώσει το σκοπό του ερχομού του, προφασιζόμενος ότι ήλθε να βοηθήσει, προσωπικά, την επιχείρηση της Κισσάμου. Οι ηρωικοί αρχηγοί είχαν την τίμια προδιάθεση να πιστέψουν έναν «άντρα που δεν πρέπει να καταδέχεται να λέει ψέματα».
Ωστόσο, ο Αγώνας προχωρούσε κανονικά. Απλωνόταν προς τα Ανατολικά της Κρήτης. Οι συγκεντρωθέντες Πληρεξούσιοι στους Αρμένους, οι περισσότεροι οπλαρχηγοί, υπερέβαιναν τους σαράντα. Ο προεδρεύων της συνελεύσεως Ομηρίδης, διάβασε προς τους Κρητικούς το έγγραφο της συνελεύσεως. Κατά τα μέσα Μαΐου 1822 ξεκίνησαν οι εργασίες για τον καταρτισμό του διοικητικού δικτύου.
Σύμφωνα με τις κυβερνητικές υποδείξεις η Κρήτης διαιρέθηκε σε τέσσερα μεγάλα τμήματα. Υποδιαιρούμενα σε 24 επαρχίες.
– Τμήμα της Ηρακλείας. Με τις επαρχίες Ηράκλεια, Κνωσσός, Τέμενος, Χερσόνησος, Πέτρα, Λάσσιον, Γορτύνη, Αρκαδία, Σητεία, Ιεράπετρα, Πυργιώτισσα, Μονοπρόσωπον, Καινούργιον.
– Τμήμα της Ρεθύμνης. Με τις επαρχίες Ρεθύμνη, Μυλοπόταμον, Αμάρι, Άγιος Βασίλειος, Σφακιά.
– Τμήμα της Κυδωνίας. Με τις επαρχίες Κυδωνία, Αποκορώνας, Ακρωτήρι, Κίσσαμος, Σέλινον.
– Νησιωτικόν τμήμα. Με τα νησιά Δία, Σούδα, Άγιος Θεόδωρος, Γραμβούσα, Ποντικός, Ελαφονήσια, Γαύδος, Γαυδοπούλα, παξιμάδια, Γαϊδουρονήσι, Πρασόνησος, Ψείρα, Τριάδες, Άγιος Νικόλαος, Σπιναλόγκα.
Για τη γενική διοίκηση Κρήτης οριζόταν ένας Γενικός Έπαρχος διοριζόμενος από την Ελληνική Κυβέρνηση. Ο έπαρχος θα ήταν επικεφαλής της Γενικής Καγκελλαρίας. Απαρτιζομένης από τον Γενικό Γραμματέα και τους Γενικούς Φροντιστές Οικονομίας, Αστυνομίας, πολέμου, Θαλάσσης, Δικαιοσύνης. Οριζόταν δηλαδή ένα είδος τοπικής κυβέρνησης με υπουργούς σε διάφορους κλάδους.
Για τις επαρχίες οριζόταν ένας Έπαρχος, Φροντιστής Οικονομίας, Φροντιστής αρμάτων και Λιμενάρχης αν ήταν παραθαλάσσια η πόλη.
Το σύστημα εκλογής είχε, όπως σε όλη την Ελλάδα, ολιγαρχικό χαρακτήρα ενώ στον Οργανισμό υπήρχε το άρθρο «Όλοι οι Έλληνες έχουν το αυτό δικαίωμα εις όλα τα αξιώματα και τας τιμάς. Δοτήρ δε τούτων είναι η αξιότης εκάστου».
Σε κάθε επαρχιακή κοινότητα οι Γέροντες και οι ευυπόληπτοι κάτοικοι συνερχόμενοι, αφιλοπροσώπως να εκλέγουν τους υποφροντιστές των κοινοτήτων.
Οριζόταν και για την Κρήτη η Κυανόλευκη Σημαία η καθιερωθείσα επισήμως για την Ελλάδα. Ενώ η σφραγίδα της διοικήσεως θα έφερε ως έμβλημα την Αθηνά. Οριζόταν ακόμη η αποστολή Κρητών Βουλευτών για την Εθνική Βουλή.
Ο Οργανισμός ως προσωρινόν Πολίτευμα της Κρήτης ψηφίσθηκε την 26η Μαΐου 1822. Μετά η συνέλευση ψήφισε ως Γενικό Έπαρχο Κρήτης τον Μιχαήλ Κομνηνό Αφεντούλιεφ. Ως Γενικό Γραμματέα Καγκελλαρίας τον Νεόφυτο Οικονόμου. Επίσης ψήφισε και τους φροντιστές (υπουργούς). Τα ψηφίσματα υπογράφτηκαν από όλους τους πληρεξουσίους.
Ο Ομηρίδης με μερικούς από τους πληρεξουσίους μετέβησαν στον Πλατανιά, όπου βρισκόταν ο Αφεντούλιεφ συνεχίζοντας τις αποσχιστικές του κινήσεις. Αφού του ανακοίνωσαν τις αποφάσεις της συνελεύσεως, του ζήτησαν να συμφωνήσει για την έναρξη λειτουργίας του Οργανισμού. Αναγκαστικά συμφώνησε να μη χάσει και την περιορισμένη θέση του Γενικού Επάρχου. …Όπως καλύτερα να την έχανε.

Γιώργος Αλεβίζος

RELATED ARTICLES

Τελευταία Νέα